İstimlak (Kamulaştırma) Nedir? 2942 Sayılı Kanun Ne Anlatıyor?

Arsanız, tarlanız ya da tapulu mülkünüz devlet tarafından elinizden alınabilir mi? Bu sorunun cevabı, Türkiye'de kamulaştırma (diğer adıyla istimlak) kavramında saklı. Peki, istimlak nedir, kamulaştırma ne anlama gelir ve 2942 sayılı kanun bu süreçleri nasıl düzenler? İşte detaylar...

Kamulaştırma (İstimlak) Nedir?

Kamulaştırma, devletin veya kamu yararına faaliyet gösteren kurumların, özel mülkiyete ait taşınmazları bedel karşılığında alma yetkisidir. Bu işlem, Türkiye'de 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında yürütülür.

👉 Kısaca, kamulaştırma = devletin bedelini ödeyerek mülkünüzü alma hakkı demektir.

İstimlak ile Kamulaştırma Aynı Şey mi?

Evet. "İstimlak", Türkçeye Osmanlı döneminden kalan bir ifadedir ve günümüzdeki resmi karşılığı “kamulaştırma”dır. Hukuki belgelerde ve güncel yasada genellikle "kamulaştırma" terimi kullanılır, ancak halk arasında hâlâ "istimlak" kelimesi de yaygındır.

2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu Neyi Kapsar?

2942 sayılı kanun, kamu yararı gözetilerek yapılan kamulaştırma işlemlerinin nasıl yürütüleceğini düzenler. Bu kanuna göre;

• Kamulaştırma ancak kamu yararı kararı ile başlatılır.

• Taşınmaz sahibi ile anlaşmalı bedel üzerinden işlem yapılabilir.

• Anlaşma sağlanamazsa, değer tespiti için mahkemeye başvurulur.

• Mahkeme, bilirkişi raporları ile taşınmazın değerini belirler.

• Bedel ödendikten sonra tapu devlet adına tescil edilir.

Not: Kamulaştırmasız el atma durumlarında vatandaş, mahkemeye başvurarak hakkını arayabilir.

Hangi Durumlarda Kamulaştırma Yapılır?

Kamulaştırma kararları genellikle şu alanlarda uygulanır:

• Yol, köprü, baraj, enerji santrali gibi altyapı projeleri

• Kentsel dönüşüm ve toplu konut projeleri

• Milli güvenlik, sağlık veya eğitim amaçlı tesisler

• Doğal afet riski taşıyan bölgelerde tahliye ve yeniden yapılandırma

Kamulaştırma Sürecinde Haklarınız Neler?

Kamulaştırılan bir taşınmazın sahibi olarak;

• Pazarlık sürecine katılabilirsiniz.

• Kamulaştırma bedelini dava açarak itiraz edebilirsiniz.

• Bedel ödenmeden tapunun devrine itiraz etme hakkınız vardır.

• Kamulaştırma sürecinin usule aykırı olduğunu düşünüyorsanız idari dava açabilirsiniz.

Kamulaştırmasız El Atma Nedir?

Devletin ya da kamu kurumunun, herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmadan taşınmaza fiilen el koymasına kamulaştırmasız el atma denir. Bu durumda taşınmaz sahibi, tazminat davası açarak hakkını arayabilir.

⚠️ 2942 sayılı kanun, kamulaştırmasız el atma durumlarında vatandaşın mülkiyet hakkını korumak amacıyla çeşitli yasal yollar sunar.

Kamulaştırılan Taşınmaz Geri Alınabilir mi?

Eğer kamulaştırılan taşınmaz, 5 yıl içinde amacı dışında kullanılmazsa, eski sahibi geri alma davası açabilir. Bu hak, 2942 sayılı kanunla güvence altına alınmıştır.

Sonuç: Kamulaştırma Sizi Korkutmasın, Bilinçli Olun

Kamulaştırma (istimlak), Türkiye’de hukuka uygun şekilde yürütülen ve vatandaşın mülkiyet hakkını gözeten bir süreçtir. Ancak bu süreci doğru anlamak ve 2942 sayılı kamulaştırma kanunu çerçevesinde haklarınızı bilmek, mağduriyet yaşamanızı engeller.

Unutmayın: Tapulu taşınmazınız kamulaştırılabilir ama hakkınız olan değeri almadan elinizden alınamaz.

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Kamulaştırılan taşınmaz için itiraz edebilir miyim?

Evet. Bedelin yetersiz olduğunu düşünüyorsanız, mahkemeye başvurarak daha yüksek bedel talep edebilirsiniz.

Kamulaştırma kararı bana tebliğ edilmeden uygulanabilir mi?

Kamulaştırmasız el atmaya karşı ne yapabilirim?